Leczenie szczeliny odbytu

Szczelina odbytu to bolesne owrzodzenie powstałe w wyniku podłużnego pęknięcia błony śluzowej w dolnej części kanału odbytu. W większości przypadków zlokalizowana jest w przebiegu linii środkowej tylnej, czyli od strony kości ogonowej. Szczelina odbytu jest jednym z najczęstszych problemów zdrowotnych, z którym pacjenci zgłaszają się do proktologa.

Dominującym objawem szczeliny jest silny ból w czasie defekacji, który może się utrzymywać nawet do kilku godzin. Czasem może się też pojawić niewielka ilość świeżej krwi na stolcu lub na papierze toaletowym.

Jakie są przyczyny?

Czynniki prowadzące do powstania szczeliny odbytu to m.in.:

• uraz mechaniczny w czasie wydalania twardych mas kałowych,
• zaburzenie ukrwienia przedniej i tylnej ściany kanału odbytu, np. w okresie porodu,
• wzmożone napięcie zwieracza wewnętrznego odbytu, np. w wyniku długotrwałego wstrzymywania gazów i stolca,
• wtórnie w przebiegu innych chorób, np. nieswoistych chorób zapalnych jelit, kiły, białaczki, raka odbytu.

Jakie jest dostępne leczenie?

Proktolog dobiera sposób leczenia szczeliny odbytu przede wszystkim na podstawie nasilenia objawów klinicznych oraz w zależności od czasu trwania choroby, tj. ostra (≤ 8 tygodni) lub przewlekła szczelina odbytu (> 8 tygodni).

Wśród metod leczenia wyróżnia się:

• leczenie zachowawcze – zmiana diety, zwiększenie spożycia płynów, ciepłe nasiadówki, przeciwbólowe, ułatwiające defekację, maści zmniejszające napięcie zwieraczy odbytu,
• leczenie szczeliny odbytu preparatami hamującymi przewodnictwo nerwowe powodując farmakologicznie rozluźnienie zwieracza,
• zabieg operacyjny.

Leczenie szczeliny odbytu preparatami hamującymi przewodnictwo nerwowe

Ostrzykiwanie szczeliny odbytu preparatami hamującymi przewodnictwo nerwowe doprowadza do porażenia mięśni w miejscu iniekcji, obniżenia ich napięcia i poprawy miejscowego ukrwienia, a tym samym polepsza się warunki do wygojenia szczeliny.

Działanie tych preparatów utrzymuje się przez około 3 miesiące. Neurony nie ulegają uszkodzeniu – regenerują się i zostają przywrócone do poprzedniej funkcji.

Opinie na temat tego sposobu leczenia są podzielone. Takie leczenie u większości pacjentów przyniosło pozytywny efekt, jednak nie gwarantuje wyleczalności szczeliny odbytu oraz nie wyklucza nawrotów. Ostateczną decyzję najlepiej podjąć po konsultacji z lekarzem proktologiem.

Jaka powinna być dieta wspomagająca leczenie szczeliny odbytu?

Jednym z elementów leczenia szczeliny odbytu jest zbilansowana dieta z wysoką zawartością błonnika (bogatoresztkowa). Zalecane jest również zwiększenie podaży płynów. Błonnik nie podlega trawieniu i wiąże wodę, dzięki czemu rozmiękcza masy kałowe, przyspiesza perystaltykę jelit i ułatwia wypróżnianie.

Na czym polega operacja szczeliny odbytu?

Zabieg operacyjny jest metodą inwazyjną, która polega na wycięciu tkanek szczeliny oraz nacięciu włókien mięśnia zwieracza wewnętrznego odbytu. Pozwala to na szybkie zlikwidowanie dolegliwości bólowych, jednak całkowite wyleczenie trwa dłużej, nawet do kilku tygodni.